Auteur: Lisa Spaans

Netcongestie een probleem? Zo’n driekwart van de Nederlandse bedrijven denkt dat er altijd plek is op het stroomnet als zij een verzwaring of nieuwe aansluiting nodig denken te hebben. Bijvoorbeeld bij uitbreiding van het bedrijf of als er meer elektriciteit verbruikt wordt. Dat blijkt uit onderzoek van netbeheerder Enexis. Volgens de ceo van Enexis is dat een te rooskleurig beeld.

Het onderzoek is uitgevoerd onder grote en kleine bedrijven in alle sectoren. Volgens de ceo van Enexis, Rutger van der Leeuw, zijn het vooral de kleine bedrijven die nog een te optimistisch beeld hebben van de situatie. Volgens hem is het belangrijk dat zij zich hier bewust van worden om later niet in de problemen te komen. Juist omdat het dringen is – en de komende jaren zal blijven – op het stroomnet. Dat zegt hij in dit artikel.

Benieuwd hoe je hier als ondernemer mee om kunt gaan? Bekijk hieronder de tips en ervaringsverhalen van andere ondernemers en experts!

VAO-voorzitter Gert de Jong: ‘Bundel de krachten met andere bedrijven om netcongestie aan te pakken’

Dieuwertje Keizer van Netbeheer Nederland: ‘Denk goed na over je huidige en toekomstige stroomgebruik’

Sortiva slaat met accu’s energie op om later te gebruiken

Frans Oomen van Oomen Verhuizers en Opslag: ‘Wacht niet passief af tot het net vol zit’

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) heeft een routekaart ontwikkeld voor energiehubs: samenwerkingsverbanden tussen bedrijven om duurzame energie te gebruiken, op te slaan en te delen. Deze hubs zorgen ervoor dat duurzame energie lokaal wordt gebruikt en opgeslagen, waardoor het drukke elektriciteitsnet minder wordt belast.

Steeds meer bedrijven hebben interesse en op zo’n ruim 100 bedrijventerreinen zijn al energiehubs in ontwikkeling. De routekaart geeft inzicht en praktische stappen voor het opzetten van een energiehub.
Bekijk de routekaart hier of ga naar de website van de RVO.

De routekaart kwam tot stand op initiatief van EZK en RVO en is mede ontwikkeld door TNO, Regionale Ontwikkelingsmaatschappijen (vertegenwoordigd door OostNL), InvestNL, Netbeheer Nederland, Topsector Energie/TKI Urban Energy, NP-RES en Energie Samen.

Niet op eigen houtje iets proberen, maar samen als ondernemers naar oplossingen zoeken om energie uit te wisselen of op te slaan. Daar pleit Gert de Jong, eigenaar van Altronic Automatisering en voorzitter van de Vereniging Ambachtse Ondernemers (ondernemersvereniging in Hendrik-Ido-Ambacht), voor. In de regio Drechtsteden, waar de VAO ook actief is, zijn inmiddels al 13 verschillende energiecoöperaties bijna of helemaal opgericht. Daar worden zulke energieafspraken met elkaar gemaakt.

Hoe belangrijk is het om als bedrijf iets tegen netcongestie te doen?  
“Netcongestie brengt een flink risico met zich mee, waardoor de bedrijfszekerheid in gevaar kan komen. Denk aan stroomuitval bij overbelasting of extra hoge kosten wanneer je energie wilt terugleveren en deze niet kan worden gebruikt.

De kans bestaat alleen dat de capaciteitsuitbreiding die nodig is op het net niet op tijd uitgevoerd kan worden. Daarom belangrijk om samen te kijken hoe we congestie kunnen voorkomen.
Het is belangrijk om zelf initiatief te nemen als ondernemer en om na te denken over oplossingen om slimmer om kunnen gaan met energie. Bijvoorbeeld door energie te delen met buurbedrijven en door te kijken of energie op andere tijden ingezet kan worden – bijvoorbeeld ’s nachts. Daarnaast is het heel belangrijk om als bedrijven samen te werken.”

Waarom is het zo goed om samen te werken?
“Je kunt dit gewoon niet als individueel bedrijf zelf oplossen. Het is goed om dit samen te doen met andere bedrijven op het bedrijventerrein. Stel samen gemeenschappelijke doelen op en spreek af welke stappen je gaat zetten. Denk bijvoorbeeld aan het opzetten van een energiecoöperatie (een groep mensen of bedrijven die samenwerken om energie op te wekken, te delen en te beheren, red).

De voordelen van een energiecoöperatie zijn bijvoorbeeld dat je energie met elkaar kunt delen, collectief inkopen kunt doen, kosten met elkaar kunt verrekenen en samen nadenkt over alternatieve energiebronnen zoals windenergie of over een batterijopslag. In zo’n coöperatie maak je daar samen goede afspraken over.  

Dat kan dus ook betekenen dat je niet direct allemaal laadpalen kunt plaatsen als bedrijf of dat je nog even moet wachten om van het gas af te gaan. Dat kan mogelijk averechts werken op de vraag en het aanbod van het net.”

Welke stappen hebben ondernemers binnen de Vereniging Ambachtse Ondernemers (VAO) al gezet?
“In de regio Drechtsteden hebben we een samenwerkingsverband met alle ondernemersverenigingen: de Federatie Ondernemersverenigingen Drechtsteden. De VAO is één van de leden van deze Federatie. Hierdoor hebben we een krachtig samenwerkingsinstrument waarmee we van elkaars kennis en ervaring gebruik kunnen maken. Ook kan elke lokale ondernemersvereniging zo snel schakelen.

Zo hebben we in 1,5 jaar tijd in de regio Drechtsteden zo’n 13 energiecoöperaties bijna of helemaal opgericht. De coöperatie van het bedrijventerrein in de Antoniapolder in Hendrik-Ido-Ambacht is het verst gevorderd. Daar zijn ook al keuzes gemaakt rondom een energiehandelsplatform en een energiemanagementsysteem.
Verder zijn de ondernemers bezig om collectief energie in te kopen vanuit de coöperatie en om de mogelijkheden van energieopslag met behulp van batterijen te onderzoeken.”

Welke ervaringen hebben jullie als VAO tot nu toe al opgedaan?
“We hebben alle stakeholders vanaf het begin al bij het proces betrokken, dat is heel belangrijk. Betrokken partijen zijn in dit geval ook publieke organisaties zoals netbeheerder Stedin, Omgevingsdienst Zuid Holland Zuid, gemeente Hendrik-Ido-Ambacht en deskundigen op het gebied van energietransitie, juridische zaken en subsidies.”

Welke tips hebben jullie voor andere bedrijven die ook iets tegen netcongestie willen doen?
“1. Houd een kick-off bijeenkomst met bedrijven die hetzelfde vraagstuk hebben. Een startpunt/vraag kan bijvoorbeeld zijn: ik produceer te veel energie met mijn bedrijf en kan het niet aan het net terugleveren om dat het me geld kost. Zou ik deze energie kunnen leveren aan mijn buurman, die deze energie juist nodig heeft?

2. Zorg wel dat je een aantal trekkers hebt die al enthousiast zijn én betrek de ondernemersvereniging erbij.

3. Houd altijd als uitgangspunt vast dat de ondernemer zélf de regie moeten hebben en dat overheidsinstanties met name faciliteren/stimuleren.

4. Delen is vermenigvuldigen! Je hoeft het wiel niet opnieuw uit te vinden. Neem voor vragen gerust contact op met mij via: gert@vaonet.nl of 06-54676717.”

Iedere ondernemer krijgt op den duur te maken met netcongestie: de vraag naar stroom is dan groter dan het net op dat moment kan leveren. Dat stelt Dieuwertje Keizer van Netbeheer Nederland, de vereniging van alle elektriciteit- en gasnetbeheerders van Nederland. “Slimme ondernemers met zonnepanelen bereiden zich hierop voor door na te denken over de vraag hoe ze hun opgewekte stroom slimmer kunnen benutten.”

Hoe groot is het probleem van netcongestie op dit moment in Nederland?
“Vrijwel overal raken de stroomnetten steeds voller. We gebruiken steeds meer stroom én we wekken steeds meer duurzame stroom op. Dat is echter niet op hetzelfde moment of op dezelfde locatie. Al die stroom moet het stroomnet op. Op sommige plekken en op sommige momenten worden de grenzen bereikt van wat het stroomnet aankan. In die gevallen spreken we van netcongestie.”

Waarom is het zo belangrijk om als bedrijf maatregelen te nemen?
“Iedereen heeft een rol in het nieuwe energiesysteem. Ongeacht of je energie levert (invoedt) of afneemt. Slimme ondernemers met zonnepanelen bereiden zich voor door na te denken over het slimmer benutten van de opgewekte stroom. Oftewel: houd de zon in huis of in je bedrijf! Door je voor te bereiden op het energiesysteem van de toekomst help je jezelf. En daarmee zorg je dat er ruimte is om anderen een aansluiting op het net te kunnen geven.

Daarnaast is het raadzaam om na te denken over lokale opslag, zodat je de overtollige stroom op andere momenten kunt gebruiken, bijvoorbeeld op de momenten dat stroom heel duur is.”  

Zie je al veel goede voorbeelden van bedrijven in Nederland die dit al hebben gedaan? Zo ja, welke?
“De bedrijven die op de Duurzame Bedrijven Route staan, laten al zien dat er veel initiatieven zijn om onze energievoorziening te verduurzamen. Daarnaast zien we steeds vaker initiatieven rond het slim benutten van de netcapaciteit, zoals in energiehubs gebeurt.”

Uit een onderzoek van Enexis blijkt dat driekwart van de Nederlandse bedrijven denkt dat er altijd plek is op het stroomnet als zij dat nodig hebben. Wat zou je ondernemers hier nog over willen meegeven?
“Vroeg of laat krijgen we allemaal met netcongestie te maken. Als je jouw huidige aansluiting wil verzwaren, omdat je het bedrijf wil laten groeien of omdat je meer elektrische auto’s of nieuwe machines wil aanschaffen, dan moet je in overleg met de netbeheerder om te kijken of dat allemaal wel op het net past. Het kan dan zijn dan je even moet wachten met de investering.

Kortom, denk na over jouw stroomgebruik nu en in de toekomst. En check wat de situatie in jouw regio is via de capaciteitskaart van Netbeheer Nederland: Capaciteitskaart elektriciteitsnet (netbeheernederland.nl).”

In hoeverre zijn er al voldoende oplossingen/opties beschikbaar voor bedrijven om bijvoorbeeld iets met collectieve of individuele energieopslag te doen?
“Er kan meer dan je denkt. En vaak al met kleine aanpassingen. Soms kun je door iets te schuiven in de tijd al beter gebruikmaken van zelf opgewekte energie. Of door het gebruik af te stemmen op het energiegebruik van de buren. Ook kan het raadzaam zijn te investeren in batterijen voor opslag.

Netbeheerders hanteren nieuwe contractvormen voor ondernemers die flexibel om kunnen gaan met hun energieverbruik, met daarbij gunstige tarieven voor hen die de pieken weten te vermijden.”

Met welke stappen/maatregelen kunnen bedrijven het beste beginnen als ze iets willen doen om die overbelasting van het net bij hun eigen bedrijf willen voorkomen?
“Kijk allereerst naar wat er binnen de huidige aansluiting al wel mogelijk is. Neem daarbij de opties mee zoals het op andere momenten gebruiken van de stroom, en vergeet vooral niet om te kijken naar manieren om energie te besparen. Henry Ford zei het al: ‘Je wordt niet rijk door wat je verdient, maar door wat je niet uitgeeft.’

Ga daarna in gesprek met de netbeheerder. Samen kunnen jullie kijken wat voor jouw unieke situatie de beste oplossing is.”