De Duurzame Bedrijven Dagen komen er weer aan! Van 15 t/m 28 november 2024 openen ondernemers in Nederland hun deuren voor andere ondernemers. Heb jij ook iets met duurzaamheid gedaan? Doe dan ook mee! Zo help je anderen echt op weg én vergroot je je eigen zichtbaarheid & netwerk! Deelnemen is gratis en je kunt zelf aangeven wanneer bezoekers langs kunnen komen.
Het doel van de Duurzame Bedrijven Dagen is om eerlijke ervaringsverhalen en handige tips uit te wisselen waar je als ondernemer je voordeel mee kunt doen. Bijvoorbeeld hoe je de energierekening van je bedrijfspand kunt verlagen.
Ben jij van de partij? Laat weten of je van plan bent je bedrijf open te stellen of om op bezoek te gaan. Inschrijven is vrijblijvend. Kijk voor meer informatie op de website.
Een paar interessante punten uit dit onderzoek zijn bijvoorbeeld:
Veel ondernemers vinden dat de informatie over duurzaamheid ingewikkeld is en moeilijk te vinden is.
Weinig ondernemers verdiepen zich in wetten en subsidies bij duurzame investeringen, vaak vanwege de complexiteit ervan.
Ondernemers die duurzaam willen ondernemen, willen zeker weten dat de oplossing/maatregel zowel duurzaam als voordelig is.
Bij Duurzame Bedrijven Route word je als ondernemer op weg geholpen! Andere ondernemers vertellen hoe ze het hebben aangepakt, handige tips etc. Op deze website vind je bijna 200 duurzame bedrijven uit Nederland
Heb je zelf ervaring met het verduurzamen van je bedrijf? Meld je dan ook aan als voorbeeldbedrijf en kom ook in het rijtje met andere duurzame voorbeeldbedrijven te staan.
Van konijnen die opduiken, onkruid met mooie bloemen tot aan schapenwol en de uitwerpselen van wormen die prima functioneren als mest. Shiphrah Kleijer-Simon, directeur van Platform Duurzaam Nederland, ontdekt iedere keer weer bijzondere dingen in de tuin van bedrijfspand de Groene Kazerne. “Het leuke is dat ik onze tuin nu anders bekijk. Over wormengier had ik bijvoorbeeld nog nooit nagedacht, totdat collega Joseph (beheer bedrijfstuin) over de effecten vertelde.”
De bedrijfstuin van de Groene Kazerne heeft de afgelopen twee jaar een flinke duurzame metamorfose gekregen. Eén van de maatregelen waar Shiphrah en Joseph trots op zijn, zijn de twee wadi’s. Joseph licht toe: “Een wadi is een verlaagd stuk waar regenwater tijdelijk in wordt opgeslagen. Na de eerste flinke stortbui renden we enthousiast met een paar collega’s naar buiten om te zien of één van de wadi’s goed werkte. Omdat we hier zandgrond hebben, loopt het water super goed weg. Bij een extreme regenbui is de wadi binnen een uur leeg.”
De parkeerplaats voor het pand is klimaatvriendelijk gemaakt door middel van waterdoorlatende bestrating. Zo kan regenwater makkelijk de grond inzakken en wordt het riool minder belast. Zowel de wadi’s als de nieuwe parkeerplaats zijn in samenwerking met de gemeente Elburg tot stand gekomen.
Voedsel uit eigen tuin De picknickplaats die achter het pand is gecreëerd, wordt omringd door plantenbakken met fruitplanten als aardbeien en kruisbessen. Aan de zijkant van het gebouw is dit jaar ook een aparte moestuin gekomen met onder meer gojibessen, blauwe bessen, aardbeien, tomaten, aardappels en cayennepepers. Joseph: “Het is de bedoeling dat we rondom het pand een mooie tuin met sierplanten, waardplanten, bloemen en eetbare planten krijgen.” Shiphrah vult aan: “Ik vind het leuk dat we zelf gebruik kunnen maken van het voedsel uit de tuin. Groen zicht is leuk, maar dat je er dan ook nog iets mee kan, heeft voor mij wel echt meerwaarde. Bijvoorbeeld een blaadje basilicum op je boterham met kaas of tussendoor lekker van de bessen snoepen.”
Mest van schapenwol en wormengier In de moestuin gebruikt Joseph schapenwol om onkruid en slakken te weren. “Schapenwol is een langzame bemester en beschermt de grond tegen uitdroging. Ik hoef nu weinig water te geven en het is bijna niet nodig om onkruid te wieden.”
Met de komst van het wormenhotel (een bak waar wormen keukenafval omzetten in compost) heeft Joseph nog een alternatief gevonden voor het bemesten van de tuin: wormengier. “Ik ben gewoon eens gaan googelen wat je met wormengier kunt doen. Blijkbaar kun je het als mest gebruiken, dus dat probeer ik nu uit. Daarnaast gebruik ik het ook voor de planten in ons kantoor: als bestrijdingsmiddel tegen de insecten.”
Bloemenzee op het dak Op één van de verlaagde daken van de Groene Kazerne ligt een groendak: een dak met begroeiing wilde bloemen en planten. Een groendak kan water opvangen, biedt voedsel voor insecten en werkt zomers verkoelend. Shiphrah: “Vanuit mijn kantoor heb ik uitzicht op dat dak, Door die bloemenzee lijkt het net alsof ik op de begane grond zit.”
Shiphrah en Joseph merken dat er veel voordelen zitten aan de aanpassingen in en rondom de bedrijfstuin. Shiphrah: “Zo ben ik me veel bewuster van de seizoenen en het weer geworden. Na een harde regenbui denk ik nu: hoe zou het met de wadi gaan? Daarnaast vind ik het heel leuk dat binnen en buiten meer met elkaar verbonden zijn. Binnen gooien we een deel van ons afval in een bak – die daarna in het wormenhotel gaat. Sommige collega’s gebruiken thuis ook de wormengier. Ook vind ik het heel leuk dat er ineens kleine verrassinkjes voor de deur staan: zo hadden we laatst een paar konijntjes in de tuin.”
Tips die Shiphrah en Joseph samen nog hebben voor andere ondernemers:
Stel iemand aan als verantwoordelijke voor de tuin. Zo zorg je ervoor dat de tuin er altijd netjes bij ligt.
Wil je klein beginnen? Start dan met het uitstrooien van een bloemenmix bijvoorbeeld. Zoiets ziet er al snel leuk uit en dat werkt motiverend.
Geniet er samen met het team van. Organiseer een lunchlezing om collega’s enthousiast te maken over de tuin of verplaats een teamoverleg naar buiten met mooi weer.
We genieten hier nog na van het EZK Energie Event! Mooi om te zien wat een enthousiasme en ideeën er zijn rondom het verduurzamen van bedrijven. Ploegam en van van Dijk Metaalbewerking wisten deze dag zelfs de EZK Energie Awards binnen te slepen met hun mooie prestaties. Van harte gefeliciteerd!
Dank ook aan de organisatie Ministerie van Economische Zaken en Klimaat, MKB-Nederland, Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE) en Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) voor de inspirerende workshops deze dag.
In samenwerking met Thomas van Houten van de RVO brachten we de Nationale Duurzame Bedrijven Route onder de aandacht tijdens het side-event. Een mooie puzzelstuk binnen het ontzorgingsprogramma MKB van Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties met Margot Recter. Op naar 1000 duurzame voorbeelden!
Ben je zelf ook op zoek naar inspiratie voor je eigen bedrijf? Of heb je juist ervaring opgedaan? Neem dan eens een kijkje op de website van de Duurzame Bedrijven Route! Daar vind je bijna 200 duurzame voorbeeldbedrijven die graag hun ervaringen delen met andere ondernemers.
Dat er veel mogelijk is met je bedrijfstuin weten ze bij DAR Bouwadvies in Hendrik-Ido-Ambacht als geen ander. Zelf hebben ze een groene tuin aan laten leggen – inclusief moestuin, bijenkas en kippen. Medewerkers kunnen tijdens hun lunches genieten van eieren, verse groenten en kruiden. Directeur David Roelofs deelt zijn toekomstplannen met de tuin en handige tips voor andere ondernemers.
Hebben jullie laatst nog nieuwe aanpassingen in jullie tuin gedaan? “Wij hebben nog een nieuwe kweekkast gekocht bij De Moestuinier. Daarin kweken we zaden tot plantjes en daarna gaan ze de tuin in. Er zit van alles in. Denk aan komkommer, aardbeien, sla, kruiden, paprika, tomaten, etc.
Sinds dit voorjaar hebben we de kippen loslopen op het terrein. Het nadeel is dat zij smullen van de moestuin en daar een zandbadje in nemen om hun veren schoon te houden. We moeten de moestuin dus gaan afschermen.”
Welke toekomstplannen hebben jullie nog voor de tuin? “Ik wil samen met mijn buurman (Morgana) de verharde parkeerplaatsen vervangen door groene parkeerplaatsen. We zijn nu bezig met een ontwerp.”
Welke tips zouden jullie andere ondernemers willen meegeven? 1. “Haal de verharding/tegels en vervang deze door planten bijvoorbeeld. 2. Plant bomen, deze zorgen voor veel verkoeling in de zomer en trekken vogels en andere leuke dieren aan. 3. Zorg voor water in de tuin (al is het een vogelbadje).”
Wat was het waardevol om met zoveel mensen op donderdag 20 juni na te denken over duurzame oplossingen voor bedrijventerreinen. Dit was tijdens het ‘Jaarevent Toekomstbestendige Bedrijventerreinen’ van de PVB (Programma Verduurzaming Bedrijventerreinen Nederland) en Werklandschappen van de Toekomst!
Bijvoorbeeld tijdens één van de interessante breakoutsessies ‘Watertekort is het nieuwe netcongestie’. Verschillende invalshoeken kwamen aan bod tijdens deze sessie: van aanbodkant (drinkwaterbedrijf), vraagkant (ondernemers) tot aan de collectieve en technische oplossingen. Onder andere met: Nienke Peek (Vitens), Roel van der Aart (Vitens), Tom Lentfert (Wavin – staat ook met een bedrijfsprofiel op de Nationale Duurzame Bedrijven Route), Stefan Kramer (De WaterBank) en Christian Beuzel (NX Filtration).
Interessante ontmoetingen Onze collega’s Filip Visser, Dennis van de Ridder en Shiphrah Kleijer-Simon waren deze dag ook aanwezig en hadden veel interessante ontmoetingen en gesprekken. Onder andere met gemeenten, provincies, bedrijven en communicatiepartners zoals de Green Business Club Nederland.
Met hun 600 zonnepanelen en batterijopslag heeft Oomen Verhuizers en Opslag bijna altijd energie ter beschikking. Hierdoor gaat de netcongestie-problematiek (filevorming op het net) aan hen voorbij. Hoe hebben ze dit aangepakt? Financieel directeur Frans Oomen deelt vijf handige handvatten.
Tip 1: onderneem actie “Mijn tip is om niet passief af te wachten tot het net vol zit. Wil je onafhankelijk van het net worden en je eigen broek kunnen ophouden, dan moet je er zelf achteraan gaan. In plaats van ondernemer in je vakgebied moet je ook ‘energieondernemer’ worden. Ik zeg weleens: wij zijn onze eigen energiecentrale.
We hadden zelf eerst ook geen ervaring met verduurzamen, maar we zijn ons erin gaan verdiepen. Van huis uit zijn we zuinig en doen we zoveel mogelijk zelf. Daardoor zijn we intrinsiek gemotiveerd om ons bedrijf te verduurzamen en om energie te besparen. Voor ons is dat écht een sport. Het is ons streven om koploper van Nederland te zijn. Daarnaast willen we dat de wereld voor onze kinderen leefbaar blijft.”
Tip 2: breng je totale energieverbruik in kaart “Het is slim om te (laten) berekenen wat je toekomstig verbruik wordt. Houd daarbij rekening met de ‘gelijktijdigheid’ of timing van je apparaten. Je gebruikt immers niet alle apparaten tegelijkertijd. Een koffiezetapparaat of vaatwasser staan bijvoorbeeld niet dag en nacht aan. Ook laad je niet alle elektrische wagens tegelijkertijd op.
Het reële maximale verbruik ligt vaak veel lager dan wat bijvoorbeeld een energieadviseur of installateur uitrekent. Die gaan uit van de meest voorzichtige inschatting, die soms onrealistisch hoog uitpakt. Daardoor kan je aansluiting onnodig zwaar uitgevoerd zijn. Goed advies blijft natuurlijk belangrijk.”
Tip 3: spreid je verbruik “Daarnaast kun je bepaalde apparaten ook programmeren. De meeste laadpalen kun je van tevoren zo instellen dat deze bijvoorbeeld ’s nachts gaan laden – of in elk geval buiten de piekuren. Iemand met een ‘technische knobbel’ kan dat zelf instellen. Dat is geen hogere wiskunde.”
Tip 4: neem zonnepanelen “Het is goed om zonnepanelen te nemen! Deze kunnen veel extra stroom leveren. Let op de constructie-eisen van het dak en de positionering van de panelen.”
Tip 5: sla energie op voor later en kies niet per definitie voor de grootste netaansluiting “Onze opgewekte energie van de zonnepanelen slaan we op in een aantal accu’s/batterijen. Tijdens piekmomenten kunnen we die energie zelf gebruiken.
Bijvoorbeeld voor onze geautomatiseerde kraan en voor het laden van de elektrische verhuis- en personenwagens. Dit is het zogeheten peak shaving: het verminderen van de netafname op de momenten dat wij de meeste stroom nodig hebben.
Mijn tip daarnaast is om niet automatisch te kiezen voor de grootst mogelijke netaansluiting, maar in plaats daarvan voor een kleinere/goedkopere netaansluiting, aangevuld met batterij-opslag.
Met een grootverbruikersaansluiting betaal je voor het vermogen dat je kúnt afnemen – ook als je het niet volledig benut. Neem bijvoorbeeld onze aansluiting van 3×80 ampère: dat is de grootste kleinverbruikersaansluiting. Deze is goed voor 481.000 kWh per jaar, terwijl we daarvan slechts 16% gebruiken.”
Netcongestie een probleem? Zo’n driekwart van de Nederlandse bedrijven denkt dat er altijd plek is op het stroomnet als zij een verzwaring of nieuwe aansluiting nodig denken te hebben. Bijvoorbeeld bij uitbreiding van het bedrijf of als er meer elektriciteit verbruikt wordt. Dat blijkt uit onderzoek van netbeheerder Enexis. Volgens de ceo van Enexis is dat een te rooskleurig beeld.
Het onderzoek is uitgevoerd onder grote en kleine bedrijven in alle sectoren. Volgens de ceo van Enexis, Rutger van der Leeuw, zijn het vooral de kleine bedrijven die nog een te optimistisch beeld hebben van de situatie. Volgens hem is het belangrijk dat zij zich hier bewust van worden om later niet in de problemen te komen. Juist omdat het dringen is – en de komende jaren zal blijven – op het stroomnet. Dat zegt hij in dit artikel.
Benieuwd hoe je hier als ondernemer mee om kunt gaan? Bekijk hieronder de tips en ervaringsverhalen van andere ondernemers en experts!
Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) heeft een routekaart ontwikkeld voor energiehubs: samenwerkingsverbanden tussen bedrijven om duurzame energie te gebruiken, op te slaan en te delen. Deze hubs zorgen ervoor dat duurzame energie lokaal wordt gebruikt en opgeslagen, waardoor het drukke elektriciteitsnet minder wordt belast.
Steeds meer bedrijven hebben interesse en op zo’n ruim 100 bedrijventerreinen zijn al energiehubs in ontwikkeling. De routekaart geeft inzicht en praktische stappen voor het opzetten van een energiehub. Bekijk de routekaart hier of ga naar de website van de RVO.
De routekaart kwam tot stand op initiatief van EZK en RVO en is mede ontwikkeld door TNO, Regionale Ontwikkelingsmaatschappijen (vertegenwoordigd door OostNL), InvestNL, Netbeheer Nederland, Topsector Energie/TKI Urban Energy, NP-RES en Energie Samen.
Niet op eigen houtje iets proberen, maar samen als ondernemers naar oplossingen zoeken om energie uit te wisselen of op te slaan. Daar pleit Gert de Jong, eigenaar van Altronic Automatisering en voorzitter van de Vereniging Ambachtse Ondernemers (ondernemersvereniging in Hendrik-Ido-Ambacht), voor. In de regio Drechtsteden, waar de VAO ook actief is, zijn inmiddels al 13 verschillende energiecoöperaties bijna of helemaal opgericht. Daar worden zulke energieafspraken met elkaar gemaakt.
Hoe belangrijk is het om als bedrijf iets tegen netcongestie te doen? “Netcongestie brengt een flink risico met zich mee, waardoor de bedrijfszekerheid in gevaar kan komen. Denk aan stroomuitval bij overbelasting of extra hoge kosten wanneer je energie wilt terugleveren en deze niet kan worden gebruikt.
De kans bestaat alleen dat de capaciteitsuitbreiding die nodig is op het net niet op tijd uitgevoerd kan worden. Daarom belangrijk om samen te kijken hoe we congestie kunnen voorkomen. Het is belangrijk om zelf initiatief te nemen als ondernemer en om na te denken over oplossingen om slimmer om kunnen gaan met energie. Bijvoorbeeld door energie te delen met buurbedrijven en door te kijken of energie op andere tijden ingezet kan worden – bijvoorbeeld ’s nachts. Daarnaast is het heel belangrijk om als bedrijven samen te werken.”
Waarom is het zo goed om samen te werken? “Je kunt dit gewoon niet als individueel bedrijf zelf oplossen. Het is goed om dit samen te doen met andere bedrijven op het bedrijventerrein. Stel samen gemeenschappelijke doelen op en spreek af welke stappen je gaat zetten. Denk bijvoorbeeld aan het opzetten van een energiecoöperatie (een groep mensen of bedrijven die samenwerken om energie op te wekken, te delen en te beheren, red).
De voordelen van een energiecoöperatie zijn bijvoorbeeld dat je energie met elkaar kunt delen, collectief inkopen kunt doen, kosten met elkaar kunt verrekenen en samen nadenkt over alternatieve energiebronnen zoals windenergie of over een batterijopslag. In zo’n coöperatie maak je daar samen goede afspraken over.
Dat kan dus ook betekenen dat je niet direct allemaal laadpalen kunt plaatsen als bedrijf of dat je nog even moet wachten om van het gas af te gaan. Dat kan mogelijk averechts werken op de vraag en het aanbod van het net.”
Welke stappen hebben ondernemers binnen de Vereniging Ambachtse Ondernemers (VAO) al gezet? “In de regio Drechtsteden hebben we een samenwerkingsverband met alle ondernemersverenigingen: de Federatie Ondernemersverenigingen Drechtsteden. De VAO is één van de leden van deze Federatie. Hierdoor hebben we een krachtig samenwerkingsinstrument waarmee we van elkaars kennis en ervaring gebruik kunnen maken. Ook kan elke lokale ondernemersvereniging zo snel schakelen.
Zo hebben we in 1,5 jaar tijd in de regio Drechtsteden zo’n 13 energiecoöperaties bijna of helemaal opgericht. De coöperatie van het bedrijventerrein in de Antoniapolder in Hendrik-Ido-Ambacht is het verst gevorderd. Daar zijn ook al keuzes gemaakt rondom een energiehandelsplatform en een energiemanagementsysteem. Verder zijn de ondernemers bezig om collectief energie in te kopen vanuit de coöperatie en om de mogelijkheden van energieopslag met behulp van batterijen te onderzoeken.”
Welke ervaringen hebben jullie als VAO tot nu toe al opgedaan? “We hebben alle stakeholders vanaf het begin al bij het proces betrokken, dat is heel belangrijk. Betrokken partijen zijn in dit geval ook publieke organisaties zoals netbeheerder Stedin, Omgevingsdienst Zuid Holland Zuid, gemeente Hendrik-Ido-Ambacht en deskundigen op het gebied van energietransitie, juridische zaken en subsidies.”
Welke tips hebben jullie voor andere bedrijven die ook iets tegen netcongestie willen doen? “1. Houd een kick-off bijeenkomst met bedrijven die hetzelfde vraagstuk hebben. Een startpunt/vraag kan bijvoorbeeld zijn: ik produceer te veel energie met mijn bedrijf en kan het niet aan het net terugleveren om dat het me geld kost. Zou ik deze energie kunnen leveren aan mijn buurman, die deze energie juist nodig heeft?
2. Zorg wel dat je een aantal trekkers hebt die al enthousiast zijn én betrek de ondernemersvereniging erbij.
3. Houd altijd als uitgangspunt vast dat de ondernemer zélf de regie moeten hebben en dat overheidsinstanties met name faciliteren/stimuleren.
4. Delen is vermenigvuldigen! Je hoeft het wiel niet opnieuw uit te vinden. Neem voor vragen gerust contact op met mij via: gert@vaonet.nl of 06-54676717.”
