Auteur: Lisa Spaans

Dankzij energiezuinige machines en circulaire inkoopkeuzes, produceert kunststofspuitgieterij Timmerije efficiënter en met minder CO2-uitstoot. Tijdens de Duurzame Bedrijven Dagen in november deelt zij haar ervaringen en tips met andere ondernemers. Algemeen directeur Hans Kolnaar: “Je moet goed begrijpen waar je op het gebied van duurzaamheid wel en geen impact kunt maken.”

Op welke duurzame maatregelen zijn jullie trots?

Wij hebben onze CO2-voetafdruk bepaald aan de hand van het Green House Gas Protocol.* Veel bedrijven werken aan de verduurzaming van hun bedrijfspand. Maar bij ons bleek dat de uitstoot van ons pand laag is in vergelijking met onze voetafdruk in scope 3. Met name in de aankoop van grondstoffen viel nog veel CO2-winst te behalen.

*Het Green House Gas Protocol is een wereldwijde standaard voor het meten en rapporteren van broeikasgassen door organisaties en bedrijven. De scopes tonen waar de CO2-uitstoot vandaan komt: Scope 1 staat voor de directe uitstoot van een bedrijf zelf, zoals de uitstoot van fabriek. Scope 2 is de uitstoot van de energie die wordt gekocht. Scope 3 is de uitstoot van alles wat wordt gekocht en gebruikt.

10 jaar geleden zijn we daarom gestart met de inkoop van kunststof recyclaat (gerecycled materiaal). We hebben toen een serie kunststofcomponenten ontwikkeld die uit bijna 100% recyclaat bestaat. Nog altijd worden deze in schoolmeubilair toegepast.

“Van onze producten met gerecycled materiaal, kunnen klanten duurzame gebruiksproducten maken. Daar ben ik trots op.”

Het meest trots zijn we dat inmiddels zo’n 15% gerecycled materiaal inkopen en gebruiken in onze producten. Dit wordt door onze klanten weer gebruikt voor de productie van bijvoorbeeld fietsen en caravans. Zij hebben hiermee de mogelijkheid om te kiezen voor een duurzamer alternatief.

Onze scope 2-uitstoot is overigens 0: we produceren stroom met onze 500 zonnepanelen en kopen alleen groene stroom in.

Welke ‘lessen’ hebben jullie geleerd tijdens dit verduurzamingsproces?
“We hebben geleerd dat je anders moet durven te zijn, niet bang hoeft te zijn om te innoveren, in staat moet zijn om (van je fouten) te leren en goed moet begrijpen waar je wel en waar je geen impact kunt hebben op het gebied van duurzaamheid. De hele CSRD-aanpak (Europese richtlijn die bedrijven verplicht om verslag te doen over hun duurzaamheidsinspanningen en -prestaties) heeft ons hierbij geholpen.

Ook moet je een duidelijke visie hebben, focus houden en accepteren dat je het niet iedereen naar de zin kunt maken. Wij hebben de keuze gemaakt om ons te richten op klanten die hun eigen CO2-voetafdruk willen verlagen. Ons doel hierbij is hen hierbij te ontzorgen.”

Waarom doen jullie dit jaar mee aan de Duurzame Bedrijven Dagen?
“Wij doen mee aan de Duurzame Bedrijven Dagen, omdat we trots zijn op wat we hebben kunnen bijdragen met onze toekomstbestendige oplossingen in kunststof.”

Waar vertellen jullie nog meer over tijdens de Duurzame Bedrijven Dagen?
“Naast het vergroenen van onze productie, hebben we het afgelopen decennium ook fors geïnvesteerd in energiezuinigere machines en apparatuur in onze fabriek. Per eenheid product hebben we nu zo’n 25% minder energie nodig. Dit heeft ons geholpen tijdens de recente energiecrisis, omdat we minder afhankelijk zijn van de energieprijs. Ook produceren we een deel van onze stroom zelf, met 500 zonnecellen op het dak. Dit neemt overigens niet weg dat ook wij ons zorgen maken over de beschikbaarheid van betaalbare (groene) energie in Nederland.”

Wat willen jullie andere ondernemers meegeven die nog twijfelen of ze hun bedrijf willen openstellen tijdens de Duurzame Bedrijven Dagen?
“Heel eenvoudig: je moet eerst leren delen, voordat je kunt vermenigvuldigen. Als Nederlands bedrijf hebben wij er immers belang bij dat ook andere bedrijven in Nederland maatregelen nemen om hun impact op het klimaat te verminderen. Het gaat om een goede concurrentiepositie van de hele Nederlandse sector, zowel financieel als de ESG-impact (criteria voor het beoordelen van de duurzaamheid en ethiek van een bedrijf).”

Hans Kolnaar, algemeen directeur Timmerije B.V.

Van konijnen die opduiken, onkruid met mooie bloemen tot aan schapenwol en de uitwerpselen van wormen die prima functioneren als mest. Shiphrah Kleijer-Simon, directeur van Platform Duurzaam Nederland, ontdekt iedere keer weer bijzondere dingen in de tuin van bedrijfspand de Groene Kazerne. “Het leuke is dat ik onze tuin nu anders bekijk. Over wormengier had ik bijvoorbeeld nog nooit nagedacht, totdat collega Joseph (beheer bedrijfstuin) over de effecten vertelde.”

De bedrijfstuin van de Groene Kazerne heeft de afgelopen twee jaar een flinke duurzame metamorfose gekregen. Eén van de maatregelen waar Shiphrah en Joseph trots op zijn, zijn de twee wadi’s. Joseph licht toe: “Een wadi is een verlaagd stuk waar regenwater tijdelijk in wordt opgeslagen. Na de eerste flinke stortbui renden we enthousiast met een paar collega’s naar buiten om te zien of één van de wadi’s goed werkte. Omdat we hier zandgrond hebben, loopt het water super goed weg. Bij een extreme regenbui is de wadi binnen een uur leeg.”

De parkeerplaats voor het pand is klimaatvriendelijk gemaakt door middel van waterdoorlatende bestrating. Zo kan regenwater makkelijk de grond inzakken en wordt het riool minder belast. Zowel de wadi’s als de nieuwe parkeerplaats zijn in samenwerking met de gemeente Elburg tot stand gekomen.

Voedsel uit eigen tuin
De picknickplaats die achter het pand is gecreëerd, wordt omringd door plantenbakken met fruitplanten als aardbeien en kruisbessen. Aan de zijkant van het gebouw is dit jaar ook een aparte moestuin gekomen met onder meer gojibessen, blauwe bessen, aardbeien, tomaten, aardappels en cayennepepers. Joseph: “Het is de bedoeling dat we rondom het pand een mooie tuin met sierplanten, waardplanten, bloemen en eetbare planten krijgen.” Shiphrah vult aan: “Ik vind het leuk dat we zelf gebruik kunnen maken van het voedsel uit de tuin. Groen zicht is leuk, maar dat je er dan ook nog iets mee kan, heeft voor mij wel echt meerwaarde. Bijvoorbeeld een blaadje basilicum op je boterham met kaas of tussendoor lekker van de bessen snoepen.”

Mest van schapenwol en wormengier  
In de moestuin gebruikt Joseph schapenwol om onkruid en slakken te weren. “Schapenwol is een langzame bemester en beschermt de grond tegen uitdroging. Ik hoef nu weinig water te geven en het is bijna niet nodig om onkruid te wieden.”  

Met de komst van het wormenhotel (een bak waar wormen keukenafval omzetten in compost) heeft Joseph nog een alternatief gevonden voor het bemesten van de tuin: wormengier. “Ik ben gewoon eens gaan googelen wat je met wormengier kunt doen. Blijkbaar kun je het als mest gebruiken, dus dat probeer ik nu uit. Daarnaast gebruik ik het ook voor de planten in ons kantoor: als bestrijdingsmiddel tegen de insecten.”

Bloemenzee op het dak
Op één van de verlaagde daken van de Groene Kazerne ligt een groendak: een dak met begroeiing wilde bloemen en planten. Een groendak kan water opvangen, biedt voedsel voor insecten en werkt zomers verkoelend. Shiphrah: “Vanuit mijn kantoor heb ik uitzicht op dat dak, Door die bloemenzee lijkt het net alsof ik op de begane grond zit.”

Shiphrah en Joseph merken dat er veel voordelen zitten aan de aanpassingen in en rondom de bedrijfstuin. Shiphrah: “Zo ben ik me veel bewuster van de seizoenen en het weer geworden. Na een harde regenbui denk ik nu: hoe zou het met de wadi gaan? Daarnaast vind ik het heel leuk dat binnen en buiten meer met elkaar verbonden zijn. Binnen gooien we een deel van ons afval in een bak – die daarna in het wormenhotel gaat. Sommige collega’s gebruiken thuis ook de wormengier. Ook vind ik het heel leuk dat er ineens kleine verrassinkjes voor de deur staan: zo hadden we laatst een paar konijntjes in de tuin.”

Tips die Shiphrah en Joseph samen nog hebben voor andere ondernemers: 

1. Stel iemand aan als verantwoordelijke voor de tuin. Zo zorg je ervoor dat de tuin er altijd netjes bij ligt.
2. Wil je klein beginnen? Start dan met het uitstrooien van een bloemenmix bijvoorbeeld. Zoiets ziet er al snel leuk uit en dat werkt motiverend.
3. Geniet er samen met het team van. Organiseer een lunchlezing om collega’s enthousiast te maken over de tuin of verplaats een teamoverleg naar buiten met mooi weer.

Dat er veel mogelijk is met je bedrijfstuin weten ze bij DAR Bouwadvies in Hendrik-Ido-Ambacht als geen ander. Zelf hebben ze een groene tuin aan laten leggen – inclusief moestuin, bijenkas en kippen. Medewerkers kunnen tijdens hun lunches genieten van eieren, verse groenten en kruiden. Directeur David Roelofs deelt zijn toekomstplannen met de tuin en handige tips voor andere ondernemers.

Hebben jullie laatst nog nieuwe aanpassingen in jullie tuin gedaan?
“Wij hebben nog een nieuwe kweekkast gekocht bij De Moestuinier. Daarin kweken we zaden tot plantjes en daarna gaan ze de tuin in. Er zit van alles in. Denk aan komkommer, aardbeien, sla, kruiden, paprika, tomaten, etc.

Sinds dit voorjaar hebben we de kippen loslopen op het terrein. Het nadeel is dat zij smullen van de moestuin en daar een zandbadje in nemen om hun veren schoon te houden. We moeten de moestuin dus gaan afschermen.”

Welke toekomstplannen hebben jullie nog voor de tuin?
“Ik wil samen met mijn buurman (Morgana) de verharde parkeerplaatsen vervangen door groene parkeerplaatsen. We zijn nu bezig met een ontwerp.”

Welke tips zouden jullie andere ondernemers willen meegeven?
1. “Haal de verharding/tegels en vervang deze door planten bijvoorbeeld.  
2. Plant bomen, deze zorgen voor veel verkoeling in de zomer en trekken vogels en andere leuke dieren aan.
3. Zorg voor water in de tuin (al is het een vogelbadje).”

Met hun 600 zonnepanelen en batterijopslag heeft Oomen Verhuizers en Opslag bijna altijd energie ter beschikking. Hierdoor gaat de netcongestie-problematiek (filevorming op het net) aan hen voorbij. Hoe hebben ze dit aangepakt? Financieel directeur Frans Oomen deelt vijf handige handvatten.

Tip 1: onderneem actie
“Mijn tip is om niet passief af te wachten tot het net vol zit. Wil je onafhankelijk van het net worden en je eigen broek kunnen ophouden, dan moet je er zelf achteraan gaan. In plaats van ondernemer in je vakgebied moet je ook ‘energieondernemer’ worden. Ik zeg weleens: wij zijn onze eigen energiecentrale.

We hadden zelf eerst ook geen ervaring met verduurzamen, maar we zijn ons erin gaan verdiepen. Van huis uit zijn we zuinig en doen we zoveel mogelijk zelf. Daardoor zijn we intrinsiek gemotiveerd om ons bedrijf te verduurzamen en om energie te besparen. Voor ons is dat écht een sport. Het is ons streven om koploper van Nederland te zijn. Daarnaast willen we dat de wereld voor onze kinderen leefbaar blijft.”

Tip 2: breng je totale energieverbruik in kaart 
“Het is slim om te (laten) berekenen wat je toekomstig verbruik wordt. Houd daarbij rekening met de ‘gelijktijdigheid’ of timing van je apparaten. Je gebruikt immers niet alle apparaten tegelijkertijd. Een koffiezetapparaat of vaatwasser staan bijvoorbeeld niet dag en nacht aan. Ook laad je niet alle elektrische wagens tegelijkertijd op.

Het reële maximale verbruik ligt vaak veel lager dan wat bijvoorbeeld een energieadviseur of installateur uitrekent. Die gaan uit van de meest voorzichtige inschatting, die soms onrealistisch hoog uitpakt. Daardoor kan je aansluiting onnodig zwaar uitgevoerd zijn. Goed advies blijft natuurlijk belangrijk.”

Tip 3: spreid je verbruik
“Daarnaast kun je bepaalde apparaten ook programmeren. De meeste laadpalen kun je van tevoren zo instellen dat deze bijvoorbeeld ’s nachts gaan laden – of in elk geval buiten de piekuren. Iemand met een ‘technische knobbel’ kan dat zelf instellen. Dat is geen hogere wiskunde.”

Tip 4: neem zonnepanelen
“Het is goed om zonnepanelen te nemen! Deze kunnen veel extra stroom leveren. Let op de constructie-eisen van het dak en de positionering van de panelen.”

Tip 5: sla energie op voor later en kies niet per definitie voor de grootste  netaansluiting
“Onze opgewekte energie van de zonnepanelen slaan we op in een aantal accu’s/batterijen. Tijdens piekmomenten kunnen we die energie zelf gebruiken.

Bijvoorbeeld voor onze geautomatiseerde kraan en voor het laden van de elektrische verhuis- en personenwagens. Dit is het zogeheten peak shaving: het verminderen van de netafname op de momenten dat wij de meeste stroom nodig hebben.

Mijn tip daarnaast is om niet automatisch te kiezen voor de grootst mogelijke netaansluiting, maar in plaats daarvan voor een kleinere/goedkopere netaansluiting, aangevuld met batterij-opslag.

Met een grootverbruikersaansluiting betaal je voor het vermogen dat je kúnt afnemen – ook als je het niet volledig benut. Neem bijvoorbeeld onze aansluiting van 3×80 ampère: dat is de grootste kleinverbruikersaansluiting. Deze is goed voor 481.000 kWh per jaar, terwijl we daarvan slechts 16% gebruiken.”