De zon wordt op een aantal manieren ingeschakeld in dit gebouw. Op de daken van één van de bijgebouwen staan thermische zonnepanelen. Deze dragen bij aan de verwarming van het gebouw. Ze voeden namelijk de hogetemperatuursopslag diep in de bodem (HT-bron). Daaruit kunnen we weer warm water omhoog halen om via waterslangen in het beton (betonkernactivering) de warmte af te geven aan het gebouw. Zonder extra energie kan het in de winter toch behaaglijk zijn in het gebouw.

Op twee andere daken staan 118 ‘standaard’ PV zonnepanelen die elektriciteit opwekken. Hiermee wordt in een groot deel van de energiebehoefte voldaan.

Een aantal verschillende soorten PV-folie wordt uitgetest op NIOO-daken. Als een soort vergelijkend warenonderzoek. Dat levert de folie-leveranciers kennis over de gebruiks- en rendementsaspecten van de folies in de praktijk op. Daarbij valt te denken aan: rendement bij verschillende weertypen, gemiddeld rendement over het jaar, levensduur en ontwikkeling van het rendement als gevolg van veroudering.

Voor de verwarming en koeling van het gebouw maken we vooral gebruik van natuurlijke bronnen. Het gebouw heeft niet alleen een ‘normale WKO-installatie’ (WKO = Warmte-KoudeOpslag), maar er is ook een nieuwe techniek ontwikkeld. In de bodem bij het gebouw is een put geslagen voor de opslag van water met een hoge temperatuur van 45ºC in een diepe aardlaag: op ongeveer 300 meter. In de zomer slaan we overtollige warmte op uit de procesinstallaties van het laboratorium en de kassen, aangevuld met warmte uit zonnecollectoren. In de winter kunnen we daar het gebouw mee verwarmen. Ook wordt dan juist de koude uit de buitenlucht opgevangen (via de koeltorens) en opgeslagen in de bodem (7ºC) , waarmee ‘s zomers het gebouw weer te koelen valt.

We hergebruiken opgeslagen warmte en koude voor verwarming en koeling van het gebouw. Zo heeft het continu een temperatuur van ongeveer 18 tot 20°C. Op plekken waar dat kan, krijgt het licht ruim baan. De vides – de hallen aan de zijkanten van het gebouw – laten licht door van het dak tot helemaal op de begane grond.

Recyclen van water en afvalbeheer en milieuvriendelijke laboratoriumpraktijken.

Het NIOO probeert samen met partners als Stichting Heg & Landschap, Vlinderstichting en Vogelbescherming maximale biodiversiteit op het terrein te krijgen. Eén initiatief is bijvoorbeeld het herstellen en vernieuwen van oude hagen. Oude elzenstoven zijn teruggeplaatst na de bouw. Rondom het terrein zijn karakteristieke wallen en sloten aangelegd. Een variëteit aan inheemse soorten staat op de wallen: denk aan meidoorns, sleedoorns, zomereik, lijsterbes, hazelaar en kardinaalsmuts. En de wallen worden na een aantal jaar groeien omgevormd tot vlechtheggen, als een soort ‘ecologisch prikkeldraad’.

Er is een gevarieerde wilde planten- en insectentuin. Andere projecten zijn een gierzwaluwhotel, en een vleermuiskelder van een hergebruikte bunker op een rustige plek in de wal. De resultaten van de biodiversiteitsontwikkeling volgen we de komende jaren.

Naast alle zonnepanelen, helofytenfilters en andere ecotechnologie hebben we kassen, volières, vijvers en proeftuinen op het terrein. Hier onderzoeken we de natuur in detail en doen we experimenten met planten en insecten bijvoorbeeld.

Ook hangen er koolmeesnestkasten. Het koolmeesonderzoek van het NIOO is wereldberoemd en begon officieel in 1955. Het is daarmee één van de langstlopende ecologische onderzoeken in de wereld. Het vindt verder grotendeels plaats op tien terreinen verspreid over Nederland, waaronder Vlieland en het Nationaal Park De Hoge Veluwe.

Kijk verder dan alleen de standaard vetplantjes! Wij testen verschillende plantencombinaties met ook grassen en kruiden. Om planten te laten groeien en bloeien op het dak is een slimme ondergrond nodig die goede houvast, maar ook efficiënte afwatering biedt. We testen dus ook verschillende bodemtypes van een kleine 10 cm dikte, in 45 ‘minipolders’. Op die manier wordt het niet te zwaar en kunnen ook bestaande, gewone daken zo worden ingeplant.

Op het dak van het hoofdgebouw is 25 m2 elektriciteitsproducerend groendak aangelegd. Hiermee kunnen we bijvoorbeeld een pomp aandrijven om het waterpeil op het groene dak op niveau te houden tijdens droge perioden. Tijdens natte perioden kan de elektriciteit voor andere doeleinden gebruikt worden.

Om voldoende daglicht toe te laten maar direct zonlicht te mijden is gekozen voor brede overstekken. Deze zijn gemaakt van duurzaam veredeld Plato-hout. Eco-effectief.

Uitwerpselen worden ‘ingezameld’ met vacuümtoiletten, en vergist en omgezet in biogas. De reststroom van dit vergistingsproces vormt voedsel voor algen. En die kunnen vervolgens verwerkt worden tot b.v. meststof voor de landbouw. Op deze manier kunnen we de biologische kringloop sluiten. Het ‘restwater’ uit de toiletkringloop, dat al voorgezuiverd is door de algen, en de andere afvalwaterstromen worden straks gescheiden naar een ‘helofytenfilter’ gevoerd. In een helofytenfilter ‘eten’ de waterplanten en micro-organismen de organische vervuiling op. En allerlei grondlagen doen de laatste filtering. Het zo gezuiverde water kan weer terug naar het grondwater, een riool is dan niet meer nodig. De watercyclus wordt dan ook gesloten.

Fosfor is nodig om te groeien. Het is dan ook een belangrijke grondstof voor kunstmest. Via ons voedsel komt het in ons lichaam terecht en wordt het opgeslagen in de botten. Maar bij elk toiletbezoek spoelen we een deel van dit kostbare en onvervangbare fosfor letterlijk met onze urine en uitwerpselen door het riool! Het spoelt uiteindelijk uit naar de bodem van de oceaan, buiten ons bereik. Probleem is dat over 80 tot 200 jaar de fosformijnen zijn uitgeput. En dan?

We spoelen onze toiletten met kostbaar drinkwater. Gemiddeld bevat een stortbak 10 liter water! Schoon water maken kost veel energie. Zonde dus om zo maar weer weg te spoelen.

De duurzame vervoersmogelijkheden promoten we actief, zoals fietsen, carpoolen en het gebruik van het openbaar vervoer. We bieden fietsenstallingen en oplaadpunten voor elektrische voertuigen.

Wij moedigen medewerkers aan om zich bewust te worden van duurzaamheid en biedt mogelijkheden voor persoonlijke ontwikkeling op dit gebied. Ze kunnen trainingen en workshops aanbieden over duurzaamheidsthema’s en medewerkers aanmoedigen om duurzame praktijken te integreren in hun werk.

Verder bevorderen we het verminderen van het energieverbruik, het stimuleren van afvalpreventie en -recycling.